In Nederland kun je een civiele rechtszaak winnen, maar tóch alles verliezen. Na lang procederen, duizenden euro’s kosten, slapeloze nachten en veel stress, spreekt de rechter zich uit: jij hebt gelijk.
Maar daarna? Niets.
De tegenpartij betaalt niet, het vonnis verdwijnt in een la en jij blijft achter met de schade en frustratie.
Dit is geen incident, maar een structureel probleem in ons rechtsstelsel. Civiele vonnissen worden wel uitgesproken, maar zelden effectief uitgevoerd.
Recht op papier, maar zonder kracht in de praktijk. Dat maakt onze rechtsstaat een tandeloze tijger.
Het probleem: recht zonder uitvoering
Het Nederlandse civiele recht draait in vicieuze cirkels:
- Je wint je zaak.
- De tegenpartij weigert te betalen.
- Jij moet nóg een keer naar de rechter.
- Nieuwe kosten, nieuwe stress.
- Geen resultaat.
- De politiek praat.
- En daarna begint het hele circus weer van voren af aan.
Slachtoffers van bewezen oplichting of andere schade zitten in juridische loopgraven, terwijl de dader ongestoord doorleeft.
Met jouw geld. Want in Nederland moet je als slachtoffer zelf de inning regelen, vaak tegen extra kosten.
Gemeenten en bedrijven: ook zij lopen schade op
Dit probleem treft niet alleen individuele burgers. Gemeenten en bedrijven zitten ook met oninbare civiele vorderingen bij andere partijen. Gemeenten kunnen vaak wél eigen belastingen en heffingen bij burgers innen, maar civiele vorderingen tussen gemeenten, bedrijven en andere instellingen worden niet centraal en effectief afgedwongen. Dit leidt tot financiële schade in het publieke en private domein, en ondermijnt daarmee onze rechtsorde.
Vonnis zonder uitvoering: had het dan niet uitgesproken moeten worden?
In sommige zaken is al bij voorbaat duidelijk dat de uitspraak van de rechter niet te handhaven zal zijn. De tegenpartij blijkt officieel ‘kaal’, alles staat op naam van een ander, of is spoorloos verdwenen.
Toch volgt er een vonnis. Een papieren overwinning, zonder enige uitvoeringskracht.
En dan rijst de vraag: had de rechter dit vonnis überhaupt moeten uitspreken, wetende dat het slachtoffer er niets mee kan?
In een systeem waar de rechter gelijk toekent zonder garantie op uitvoering, wordt rechtspraak een ritueel en het slachtoffer opnieuw in de steek gelaten.
De verborgen kosten: meer dan geld
Het niet uitvoeren van civiele vonnissen raakt slachtoffers diep. Naast financiële schade leidt het tot langdurige stress, slapeloze nachten, hogere zorgkosten en verstoorde relaties. Het gevecht om rechtvaardigheid eist een zware tol op de psyche, het gezin en het dagelijks leven.
Nederlandse politiek: onwil of machteloosheid?
Dit probleem is al jarenlang bekend. Er zijn rapporten, debatten en politici die begrip tonen — maar echte actie blijft uit. Voormalig minister Franc Weerwind noemde het zelfs “een kwestie tussen burgers”, alsof de overheid er niets mee te maken heeft.
Maar dat klopt niet
Niet alleen particulieren lopen vast met oninbare civiele vonnissen. Ook bedrijven en zelfs gemeenten krijgen hun recht niet uitgevoerd.
En wie heeft dat systeem ontworpen? De overheid.
Het zijn de wetten van de overheid die tekortschieten. De rechtspraak die zij organiseert, eindigt bij de voordeur. De verantwoordelijkheid voor dat falende systeem ligt dan ook bij de overheid zelf.
Je kunt niet vonnissen uitspreken via een wettelijk systeem, en vervolgens de handhaving overlaten aan het individu.
Een rechtsstaat zonder uitvoering is geen rechtsstaat. Het is een papieren constructie, geen bescherming.
Wat moet er gebeuren?
- Geef het CJIB of een vergelijkbare instantie wettelijke bevoegdheid om civiele vonnissen te innen en uit te voeren. Zo worden slachtoffers niet alleen gelaten met de last van inning en executie.
- Richt een noodfonds op voor slachtoffers van oninbare vorderingen. Dit vangt financiële schade op en voorkomt onnodige schulden.
- Breng de omvang van het probleem in kaart. Hoeveel vonnissen blijven onuitgevoerd? Wat kost dit de maatschappij? Wie draagt de lasten?
- Herstel het vertrouwen in de rechtsstaat door werkende oplossingen, niet alleen woorden. Recht zonder uitvoering is geen recht.
Meer geld, maar niet waar het nodig is
Niemand weet precies hoeveel civiele vonnissen daadwerkelijk worden uitgevoerd, hoeveel schade slachtoffers jaarlijks lijden of hoeveel belastinggeld verloren gaat door het falen van de inning. Wat we wél weten: er komt wéér meer geld voor de advocatuur. Niet voor handhaving. Te weinig voor de politie. Niet voor inning. Meer procedures dus. maar nog steeds geen zekerheid dat recht ook echt wordt uitgevoerd.
Een rechtsstaat die faalt voor één burger, faalt voor ons allemaal
Zolang vonnissen op papier blijven en niet worden uitgevoerd, is rechtspraak geen recht, maar slechts theater.
Het is tijd om deze tandeloze tijger tanden te geven. Voor slachtoffers, voor rechtvaardigheid, en voor de toekomst van onze democratische rechtsstaat.
No comments yet.